شمارش گلبول قرمز(RBC) در آزمایش خون
گلبول قرمز سلول هایی در خون است که وظیفه انتقال اکسیژن را بر عهده دارد. شمارش گلبول قرمز یا RBC آزمایشی است که با استفاده از آن پزشک شما متوجه می شود که گلبول قرمز خون شما چقدر است.
گلبول قرمز به دلیل وجود پروتئینی به نام هموگلوبین در آن، قرمز رنگ است. هموگلوبین اکسیژن را در شش ها جذب می کند. سپس این سلول های قرمز رنگ خون در رگ های خونی حرکت کرده و اکسیژن را به همه سلول ها می رساند. شکل گلبول های قرمز شبیه دونات است با این تفاوت که میانه آن سوراخ نیست. البته برخی بیماری ها ممکن است شکل آن را تغییر دهد و باعث توقف جریان خون در مویرگ ها و یا رگ ها شود. کلیه شما در ساخت گلبول قرمز به بدنتان کمک می کند.
شمارش گلبول قرمز در آزمایش خون
شمارش گلبول های قرمز یا RBC آزمایشی است که با استفاده از آن پزشک شما متوجه می شود که گلبول قرمز خون شما چقدر است. این تست از این جهت مهم است که گلبول قرمز شما حاوی هموگلوبین است و با استفاده از آن اکسیژن در بدن شما به سلول های بافت های دیگر منتقل می شود. میزان اکسیژنی که به بافت ها منتقل می شود به تعداد گلبول های قرمز بستگی دارد.
شمارش گلبول قرمز نرمال
مقدار نرمال RBC یا همان شمارش گلبول قرمز مطابق زیر است:
- در مردان ۴٫۷ تا ۶٫۱ میلیون در هر میکرولیتر (cells/mcL)
- در زنان ۴٫۲ تا ۵٫۴ میلیون در هر میکرولیتر (cells/mcL)
اگر تعداد گلبول قرمز کمتر از حد نرمال باشد ممکن است به دلایلی نظیر فقر آهن باشد. همچنین میزان کم گلبول قرمز می تواند نشانگر کمبود ویتامین B6، B12 و یا فولات باشد.
همچنین بیماری کلیه و یا خونریزی داخلی می تواند باعث کمبود گلبول قرمز شود.
چرا گلبول قرمز بالا می رود؟
افزایش گلبول قرمز می تواند به دلایل زیر اتفاق بیفتد.
- کشیدن سیگار
- بیماری قلبی مادر زادی
- از دست دادن آب بدن مثلا به دلیل اسهال شدید.
- سطح اکسیژن خون پایین (هیپوکسی)
- فیبروز ریوی (بیماری ریه ای که باعث آسیب به ریه ها می شود)
دلایل دیگری هم ممکن است وجود داشته باشد.
کمبود اکسیژن می تواند باعث افزایش گلبول قرمز در خون شود. در ارتفاع بالا بدن برای مقابله با کمبود اکسیژن تعداد گلبول های خون را افزایش می دهد.
ممکن است کلیه شما مقدار زیادی اریتروپویتین آزاد کنند. این موضوع می تواند باعث تولید گلبول های قرمز بیشتری در بدن شود. یکی از راه های دوپینگ ورزشکاران تزریق اریتروپویتنین است تا بدن اکسیژن بیشتری نسبت به حالت عادی جذب کنند.
پیوند کلیه و یا سرطان کلیه
مغز استخوان به دلایلی ممکن است تعداد بیشتری گلبول قرمز بسازد. افزایش گلبول قرمز می تواند باعث لخته شدن خون و حمله قلبی و یا سکته مغزی شود. تاری دید، درد قفسه سینه، خارش پوست، سرگیجه و سرخ شدن صورت از علائم افزایش گلبول های قرمز است. بهترین راه برای تشخیص افزایش گلبول های قرمز آزمایش خون است.
کاهش گلبول قرمز و کلیه
همانطور که اشاره شد، کلیه های شما یک هورمون مهم به نام اریتروپوتنین erythropoietin (EPO) تولید می کنند. هورمون ها پیام رسان های شیمیایی هستند که به بافت ها و اندام ها سفر می کنند تا به شما در حفظ سلامتی کمک کنند. EPO به بدن شما می گوید که گلبول های قرمز تولید کنند. هنگامی که بیماری کلیوی دارید، کلیه های شما نمی توانند EPO کافی ایجاد کنند. سطوح پایین EPO سبب کاهش میزان گلبول قرمز خون شما و ایجاد کم خونی می شود.
اکثر افراد مبتلا به بیماری کلیوی به کم خونی دچار می شوند. کم خونی می تواند در اوایل بیماری کلیوی اتفاق بیفتد و به دلیل نارسایی کلیه، دیگر EPO تولید نمی کند. کم خونی به خصوص در موارد زیر وجود دارد:
- دیابت داشته باشید
- بیماری مزمن کلیه CKD مرحله ۳ و ۴ داشته باشید
- نارسایی کلیه داشته باشید (مرحله ۵)
- زن باشید.
آنمی یا کم خونی چیست؟
آنمی یا کم خونی اختلال خونی است که در آن گلبول های قرمز کافی برای رساندن اکسیژن به بافت های بدن وجود ندارد. به همین دلیل در صورت کم خونی خفیف ممکن است متوجه مشکلاتی نظیر احساس خستگی و ضعف در بدنتان شده باشید.
علائم کم خونی یا آنمی چیست؟
کم خونی می تواند علائم زیر را برای شما به همراه داشته باشد.
- چهره رنگ پریده
- احساس خستگی
- احتمالا انرژی کمی برای فعالیت های روزانه خود خواهید داشت.
- اشتهای کم
- مشکل خوابیدن
- دشواری در تمرکز و فکر کردن
- احساس سرگیجه یا سردرد
- ضربان قلب سریع
- احساس تنگی نفس
- احساس افسردگی و یا به عبارت بهتر ناخوشی
تشخیص کم خونی
همانطور که اشاره شد ممکن است همه افراد مبتلا به کم خونی علائم آن را نداشته باشند. اگر بیماری کلیه داشته باشید باید آزمایش خون بدهید تا سطح هموگلوبین خون شما اندازه گیری شود.
درمان کم خونی
درمان کم خونی دقیقا بر اساس دلیل ابتلای شما به کم خونی است. اگر دلیل کم خونی شما بیماری کلیه باشد، احتمالا بسته به وضعیت شما متخصص کلیه با روش های زیر کم خونی شما را درمان می کند.
۱) داروهایی معروف به به عنوان عامل تحریک کننده اریتروپویتین (ESA)
۲) ESA ها به بدن شما در تولید گلبول های قرمز کمک می کنند.
۳) آهن اضافی
بدن شما نیاز به آهن برای ایجاد گلبول های قرمز دارد، مخصوصا زمانی که شما ESA مصرف می کنید. بدون آهن کافی، درمان ESA شما نیز کار نخواهد کرد.
