علائم ورم یا هیدرونفروز کلیه و راه های درمان آن
تورم کلیه به دلیل تجمع ادرار در آن را هیدرونفروز کلیه می گویند. هر موضوعی که باعث انسداد در مجاری ادراری شود می تواند باعث هیدرونفروز کلیه شود. هیدرونفروز در هر دو کلیه ممکن است اتفاق بیفتد.
علل بروز هیدرونفروز کلیه
هیدرونفروز کلیه معمولا به دلایل زیر اتفاق می افتد.
- سنگ کلیه
- انسداد مادرزادی (نقصی که در هنگام تولد وجود دارد)
- لخته خون
- زخم ناشی از آسیب یا جراحی قبلی
- تومور یا سرطان (مثلا مثانه، گردن رحم، روده بزرگ یا پروستات)
- پروستات بزرگ (غیر سرطانی)
- بارداری
- عفونت ادراری (یا سایر بیماری هایی که باعث التهاب دستگاه ادراری می شوند.)
رابطه عملکرد کلیه و هیدرونفروز
عملکرد اصلی دستگاه ادراری حذف ضایعات و مایع از بدن است. وقتی کلیه مایعات و ضایعات را از خون جدا کند، ادرار به وجود می آید. ادرار در بخشی از کلیه به نام لگن کلیوی جمع می شود. از لگن کلیه، ادرار از طریق یک لوله باریک به نام میزنای به مثانه منتقل می شود. مثانه به آرامی با ادرار پر می شود، که از طریق یک لوله کوچک دیگر به نام میزراه از بدن خارج می شود. حال اگر به هر دلیلی خروج ادرار از بدن مسدود شود و یا ادراری که قبلا در مثانه جمع شده بود به لگن کلیوی بازگردد نتیجه بزرگتر شدن و تورم لگن کلیوی خواهد بود. این عارضه را هیدرونفروز کلیه گویند.
علائم هیدرونفروز کلیه
هیدرونفروز کلیه ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. علائم اصلی درد شدید در پهلو و پشت، شکم یا کشاله ران است. سایر علائم شامل درد هنگام ادرار یا سایر مشکلات هنگام ادرار نظیر ادرار ناقص، بی اختیاری است. تهوع و تب هم ممکن است بر اثر هیدرونفروز کلیه اتفاق بیفتد. این علائم به علت و شدت انسداد ادرار بستگی دارد.
تشخیص هیدرونفروز کلیه
نفرولوژیست عملکرد کلیه را با آزمایش خون و ادرار بررسی می کند. معمولا برای تایید تشخیص هیدرونفروز کلیه از سونوگرافی استفاده می شود. همچنین ممکن است از MRI و سی تی اسکن هم برای تشخیص کمک گرفته شود. تشخیص همچنین می تواند شامل سيستوسکوپی باشد که با استفاده از یک لوله بلند با نور و دوربین پزشک می تواند داخل مثانه و مجرای ادراری را نگاه کند.
چگونه هیدرونفروز درمان می شود؟
هیدرونفروز معمولا با درمان علت اصلی بیماری مانند سنگ کلیه یا عفونت درمان می شود. برخی موارد بدون عمل جراحی هیدرونفروز درمان می شود. اگر علت عفونت باشد معمولا با آنتی بیوتیک ها درمان می شوند. سنگ کلیه می تواند خود به خود دفع شود یا ممکن است به اندازه ای بزرگ باشد که نیاز به جراحی خواهد داشت.
در موارد انسداد شدید و وقوع هیدرونفروز، ممکن است نیاز به دفع ادرار با استفاده از یک کاتتر برای تخلیه از مثانه یا یک لوله مخصوص به نام نفروستومی برای تخلیه ادرار از کلیه باشد. نکته اصلی درمان این است که در اسرع وقت به منظور جلوگیری از آسیب دائمی به کلیه هیدرونفروز کلیه درمان شود.
هیدرونفروز در دوران بارداری
در دوران بارداری و به دلیل حضور جنین در رحم ممکن است هیدرونفروز اتفاق بیفتد. این اتفاق ممکن است به دلیل عفونت مجاری ادراری زن باردار و یا وجود جنین در رحم مادر باشد. همچنین تغییر هورمون های زنانه هم می تواند باعث هیدرونفروز در مادران شود. تورم قسمت راست بدن معمولا رایج تر است. علامت آن هم بسته به شدت بیماری حالت تهوع، تب، ادرار دردناک، تکرر ادرار است. برخی منابع معتقدند حدود ۹۰% از مادران دچار عارضه هیدرونفروز می شوند. اگر تب داشتید و یا در ادرار خود خون مشاهده کردید، درد شدیدی در ناحیه پهلو و پشت خود احساس کردید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
درمان هیدرونفروز در دوران بارداری
درمان هیدرونفروز در دوران بارداری می تواند از طریق موارد زیر انجام شود.
تخلیه ادرار مثانه از طریق یک کاتتر نازک یا به طور مستقیم تخلیه ادرار از کلیه. این کار فشار ادرار را در کلیه ها کاهش می دهد.
درمان علت اصلی بیماری گام بعدی است. اگر انسدادی رخ داده است باید آن را برطرف کرد و یا اگر عفونتی باعث این موضوع شده باید با آنتی بیوتیک و سایر کارها آن را از بین برد. اگر سنگ کلیه باعث ایجاد هیدرونفروز شده باشد آن را برطرف کرد.
اما اگر تنها بارداری دلیل هیدرونفروز باشد، برای درمان اختلال، کار زیادی نمیتوان انجام داد. شما فقط باید صبر کنید تا روند طبیعی خود را برای بهبودی بگذراند. البته در این دوره تحت نظر پزشک باشید. با این حال، روند تخلیه ادرار اضافی از طریق کاتتر باعث کاهش فشار روی کلیه ها و جلوگیری از خطر آسیب بیشتر می شود.
