علائم و تشخیص انواع بیماری های مقاربتی

عفونت و بیماری های مقاربتی ، می توانند از فرد به فرد در حین رابطه جنسی زوجین منتقل شود. این بیماری ها انواع مختلفی دارد که در ادامه آمده است.

چندین نوع عفونت و بیماری های مقاربتی منتقل شده از طریق رابطه جنسی مطرح است که به طور مختصر در مورد مهمترین آن ها توضیح می دهیم.

انواع بیماری های مقاربتی

در ادامه انواع بیماری های مقاربتی که فرد را مبتلا می کند آمده است.

زگیل تناسلی

زگیل های ناحیه تناسلی، زگیل های کوچکی هستند که بر روی ناحیه تناسلی و یا در پشت افراد ایجاد می شود. این نوع از بیماری های مقاربتی از طریق یک ویروس به نام پاپیلوم انسانی (HPV) ایجاد می شود. با این حال، اکثر افراد مبتلا به  HPV، زگیل های قابل رویت ایجاد نمی کنند. شما ممکن است بدون این که علامتی داشته باشید ناقل این ویروس باشید و آن را به دیگران منتقل کنید. گزینه های درمان زگیل های ناحیه تناسلی عبارتند از استفاده از دارو برای از بین بردن زگیل ها و یا انجماد آن ها.

کلامیدیا

(Chlamydia) یکی از بیماری های مقاربتی است که می تواند به راحتی درمان شود. اگر کلامیدیا درمان نگردد، می تواند مشکلاتی برای بارداری یک زن ایجاد کند. این بیماری می تواند برای مردان و زنان اتفاق بیفتد.

در صورتی که کلامیدیا درمان نشود می تواند باعث حاملگی خارج از رحم شود که بسیار خطرناک است. عفونت‌های کلامیدیایی شایع‌ترین بیماری آمیزشی باکتریایی در دنیا و عامل آنها میکروبی به اسم «کلامیدیا تراکوماتیس» است. کلامیدیاها انگل‌‌های داخل سلولی هستند و بسیاری از خصوصیات فیزیکی آنها مانند ویروس‌هاست. این میکروب‌ها باعث التهاب مجرای ادرار، واژن، گردن رحم، لوله‌های رحمی، مقعد و تخمدان‌ها می‌شوند. کلامیدیا یک عفونت داخل سلولی است، بنابراین تشخیص آن با روش‌های معمول آزمایشگاهی مشکل خواهد بود.

این نوع از بیماری های مقاربتی ممکن است بدون علامت یا با علایم خفیف و زودگذر باشد، ولی با گذشت زمان، عوارض خود را به‌ویژه در زنان نشان می‌دهد. بیشتر افراد مبتلا به بیماری‌های آمیزشی کلامیدیایی به علت بی‌اطلاعی از آلودگی خود به این میکروب، دنبال آزمایش یا درمان نمی‌روند. اگر همسر نیز درمان نشود، فرد پس از درمان، دوباره مبتلا خواهد شد. کلامیدیا با هر نوع رابطه زناشویی قابل‌ انتقال است و می‌تواند هنگام زایمان طبیعی از مادر به نوزاد منتقل شود. از آنجا که گردن رحم در خانم‌ها و دختران جوان هنوز به خوبی تکامل نیافته است، امکان ابتلای این افراد بیشتر است.

بیشتر بیماران مبتلا به این نوع بیماری های مقاربتی بدون علامت هستند، این بیماری را بیماری خاموش نیز می‌نامند. در صورت وجود علایم، عبارت خواهند بود از ترشح غیرطبیعی واژن و سوزش هنگام ادرار. حتی اگر عفونت از گردن رحم به لوله‌‌های رحمی منتشر شود، باز هم امکان دارد بیمار بدون علایم و نشانه باشد. در عده‌ای از خانم‌ها، درد در قسمت تحتانی شکم، درد در قسمت پایین کمر، درد هنگام برقراری روابط زناشویی، تهوع، تب و خونریزی در فواصل عادت ماهیانه‌ها رخ می‌دهد.

گاهی عفونت کلامیدیایی گردن رحم به ناحیه مقعد نیز منتشر می‌شود. بیشتر مردان مبتلا نیز بدون علامت هستند ولی برخی از آنها ترشح سفید یا روشن از مجرای ادرار و سوزش هنگام ادرار دارند. مردها همچنین ممکن است دچار سوزش و خارش در نوک مجرای ادرار شوند.

این بیماری به راحتی با یک دوره آنتی بیوتیک قابل درمان است اما تشخیص آن ممکن است به سختی صورت بگیرد. بنابراین غربالگری خانم‌ها از نظر وجود عفونت کلامیدیایی، توصیه می‌شود. امروزه تست‌های بسیار حساسی وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توان بیماری را هم در ترشحات گردن رحم و هم از طریق ادرار تشخیص داد.

تبخال تناسلی

تبخال تناسلی از بیماری های مقاربتی (جنسی) شایع ویروسی است. ویروس آن از طریق ارتباط جنسی منتقل می شود. علاوه ازآن تبخال تناسلی سبب تسهیل انتقال ویروس HIV که عامل بیماری ایدز است، می شود. عامل عفونی آن هرپس سیمپلکس نوع ۱و ۲  می باشد که هر دو نوع این ویروس هامی توانند آلودگی مجاری تناسلی یا مخاط دهان را باعث گردند. زمانی که شما به این ویروس را مبتلا می شوید، این ویروس تا آخر عمر همراه شما باقی خواهد ماند اما در اغلب اوقات بدون هیچ نشانه ای در بدن غیر فعال هستند. در واقع بسیاری از افراد مبتلا به این ویروس هرگز علامتی ندارند.

# علائم  تبخال تناسلی

• درد یا خارش پس از گذشت چند روز بعد از مواجهه با شریک جنسیِ

• برجستگی‌های کوچک قرمز یا تاول‌های کوچک سفید

• تبخال تناسلی ممکن است موجب دردناکی ادرار شود.

در مراحل اولیه ممکن است علائم شبیه سرماخوردگی و علائمی مانند سرفه و تب داشته باشید.

برای تشخیص تبخال تناسلی علاوه بر معاینه معمولا از آزمایش خون و آزمایش از ترشحات تاول های ناحیه تناسلی استفاده می شود.

سوزاک

گونوکوک (سوزاک) یک نوع عفونت باکتریایی است. این نوع از بیماری های مقاربتی از طریق تماسی جنسی سرایت می کند و ممکن است مدخل رحم، مجرای خروجی مثانه و مقعد را عفونی کند. اگر این بیماری به موقع درمان نشود می تواند بسیار دردناک و آزاردهنده باشد. این بیماری توسط باکتری Neisseria gonorrhoeae به وجود می آید. این باکتری می تواند در رحم، گردن رحم، گلو، مقعد و یا حتی چشم ها زندگی کند.

نزدیک به نیمی از زنان و یک دهم مردان مبتلا به گنوریا علائم مشخصی از این بیماری ندارند. چندین ماه بعد از آلودگی به این نوع از بیماری های مقاربتی و یا حتی بیشتر از آن ممکن است متوجه علائم زیر شوید.

# علائم سوزاک در زنان

• ترشحاتی از واژن که ممکن است نازک یا بسیار رقیق باشد، و یا به صورت غیر طبیعی زرد یا سبز باشد.

• درد شدید هنگام ادرار

• درد در پائین شکم

• به ندرت، خونریزی بین دوره قائدگی یا خونریزی شدیدتر هنگام قائدگی

# علائم سوزاک در مردان

• سوزش غیرطبیعی هنگام ادرار

• ترشحات غیرطبیعی از اندام تناسلی که ممکن است سفید، سبز و یا زرد رنگ باشد.

• به ندرت، درد در ناحیه بیضه ها

همانطور که اشاره شد این باکتری ممکن است در گلو و یا چشم ها هم باعث علامت هایی شود.

# تشخیص سوزاک

در حالت کلی توصیه می شود به صورت فصلی و یا حداقل سالانه برای بررسی عفونت های ناشی از مقاربت جنسی به پزشک مراجعه کنید. تست های اسمیر رحم و آزمایش خون معمولی گونوکوک را تشخیص نمی دهند. اگر مطمئن نیستید که  برای گونوکوک آزمایش شده اید، از پزشک خود سوال کنید. برای خانم­ها، پزشک ممکن است داخل گردن رحم را بررسی و آزمایش کند. تست ادرار برای تشخیص در آقایان رایج است.  همچنین پزشک ممکن است گلو، مجرای ادراری بیمار را معاینه کند.

سیفلیس

توسط یک باکتری به نام Treponema pallidum ایجاد می شود. این نوع از بیماری های مقاربتی از طریق مقاربت جنسی منتقل می شود. سیفلیس می‌تواند در دوران بارداری یا هنگام زایمان از مادر به جنین منتقل شود و منجر به سیفلیس مادرزادی گردد.

همچنین، سیفلیس با خون هم منتقل می شود. یعنی، از طریق دریافت خون آلوده امکان انتقال این بیماری وجود دارد. البته در ایران، فرآورده های خونی به دقت  بررسی می شوند. با این حال، سیفلیس می تواند از طریق اشتراک سوزن ها بین مصرف کنندگان مواد مخدر منتقل گردد. در مبتلایان به سیفلیس، به دلیل وجود زخم‌هایی روی آلت تناسلی و یا لب و زبان احتمال آلودگی با ویروس HIV  در طی تماس جنسی افزایش می‌یابد.

نوروسیفلیس (سیفلیس عصبی) به این معنی است که عفونت سیفلیس بر سیستم عصبی مرکزی شما اثر می گذارد که شامل مغز و نخاع است. نکته مهم این است که نوروسیفلیس می تواند در هر مرحله از این بیماری رخ دهد. خوشبختانه، به دلیل گسترش استفاده از آنتی بیوتیک، هم اکنون نوروسیفلیس بیشتر در بیماران مبتلا به HIV شایع است.

این نوع بیماری های مقاربتی می‌تواند در چهار مرحله ظاهر شود.

۱) سیفلیس اولیه

یک یـا چنـد زخـم و یا آفت بـدون درد در محـل ورود بـاکتری بـه بـدن ظـاهرمی شود. ممکن است اصلا متوجه این زخم ها نشوید. این زخم ها در هر جای بـدن ممکن است ظاهر شوند اما عمدتاً  در دهان و اندام جنسی مشاهده می شود. این زخم ها بسیار واگیر و مسری است و حتی خود به خود بهبود می یابند اما بیماری در صورت عدم درمان بهبود نیافته و وارد فاز بعدی می شود. بنابراین حتما به فکر درمان این بیماری باشید.

۲) سیفلیس ثانویه

اگر در فاز اولیه سیفلیس درمان نشود، باکتری ها ممکن است در همه جای بدن پخش شوند. علائم آن ممکن است بعد از چند هفته که زخم و آفت ها در فاز اولیه بهبود یافتند دیده شوند. البته علائم سیفلیس در این فاز متفاوت است.

• لکه پوستی علامت رایج سیفلیس ثانویه است. این لکه به اندازه یک سکه کوچک است و اغلب در کف پا و دست ظاهر می شود.

• تب خفیف و سردرد شایع است.

• گلو درد

• درد مفاصل

• تورم غدد لنفاوی که ممکن است در کشاله ران، زیر بغل و گردن ایجاد شود.

• ریزش تکه تکه مو ممکن است اتفاق بیفتد که البته شایع نیست.

بدون درمان، لکه ها و سایر علائم سیفلیس ثانویه معمولا بعد از چند هفته از بین می رود. با این حال، ممکن است این علائم در مدت دو سال ظاهر شود و دوباره از بین برود.

۳) سیفلیس نهفته

پس از اینکه علائم سیفلیس ثانویه محو شد، ممکن است علائمی برای چندین سال ظاهر نشود. در این دوره ممکن است فکر کنید که بیماری بهبود یافته است. در بعضی موارد، سیفلیس در همین مرحله باقی می ماند. در سال اول یا بیشتر از سیفیلیس پنهان، هنوز می توانید عفونت را منتقل کنید. پس از این مدت، دیگر عفونت را به دیگران منتقل نمی کنید ، اما هنوز علائم سیفلیس را تجربه می کنید. در صورت عدم درمان، میکروب ها به آرامی ممکن است به بخش های مختلف بدن آسیب برسانند و در نهایت نشانه های مرحله نهایی (سوم) ممکن است ظاهر شود.

۴) سیفلیس در فاز سوم

سیفلیس در این فاز می تواند سال ها پس از ابتلا به عفونت سیفلیس اولیه ایجاد شود. برخی از تظاهرات بیماری تا ۵۰ سال بعد ممکن است رخ دهد. بسیاری از این عوارض به طور بالقوه بسیار جدی هستند و می توانند بسیار خطرناک باشند. برخی از عوارض در صورت عدم درمان می توانند منجر به مرگ شوند.

تشخیص سیفلیس

تشخیص این نوع از بیماری های مقاربتی فقط با اتکا به علائم آن بسیار سخت است چرا که این بیماری علائم بسیار متفاوتی دارد و ممکن است در افراد به صورت مختلف تظاهر کند. اگر فقط به علائم استناد شود، این بیماری ممکن است با بسیاری از بیماری های دیگر اشتباه گرفته شود. به همین دلیل است که سیفلیس را یک تظاهر کننده بزرگ می دانند.

با این حال، آزمایش های مخصوصی برای سیفلیس وجود دارد. بنابراین، تا زمانی که بیمار مشکوک به سیفلیس باشد، می توان آن را به راحتی با آزمایش تشخیص داد. می توان نمونه هایی از زخم ها برداشت و زیر میکروسکوپ از نظر وجود باکتری بررسی کرد. اگر زخم ها بهبود یافته باشد، آزمایش خون می تواند به تشخیص سیفلیس کمک کند.

آزمایش خون به دنبال یک پروتئین خاص در خون شما به اسم آنتی بادی است. این آنتی بادی ها به وسیله سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با عفونت ساخته می شوند. آزمایش آنتی بادی می تواند مثبت یا منفی باشد. نتیجه منفی ممکن است به این معنی باشد که آزمایش خیلی زود انجام شده است.

در صورت منفی بودن، معمولا تکرار آزمایش پس از حدود سه ماه توصیه می شود. نتیجه مثبت به این معنی است که شما سیفیلیس دارید و یا در گذشت هآن را تجربه کرده اید. علاوه بر این، برای تمام زنان باردار آزمایش خون برای تشخیص سیفلیس توصیه می شود. این قسمت بخشی از آزمایشهای معمول خون است که معمولا بین ۸ تا ۱۶ هفته بارداری انجام می شود.

اورتریت

اورتریت ( urethritis ) عبارت است از التهاب یا عفونت پیشابراه  (مجرایی که ادرار از طریق آن از مثانه به خارج می‌رود). اورتریت غالباً با التهاب مثانه همراه است. این بیماری در تمام سنین و هر دو جنس دیده می‌شود ولی در جنس مؤنث چند برابر شایع‌تر است. عفونت پیشابراه معمولا به دلیل بیماری های مقاربتی اتفاق می افتد. علامت عفونت پیشابراه سوزش و درد هنگام ادرار، احساس فوریت برای ادرار، گاه درد شکمی به خصوص در اطفال و گاه تب . اورتریت می‌تواند موجب عفونت سایر بخشهای دستگاه تناسلی و حتی کلیه  شود. دلایل شایع ابتلا به عفونت پیشابراه، سوزاک و عفونت کلامیدیا است.

عفونت رحم ( PID )

یکی دیگر از بیماری های مقاربتی است که ممکن است بر اثر باکتری های منتقل شده از طریق تماس جنسی اتفاق بیفتد. شایعترین آن ها گونوکوک و کلامیدیا است. علائم PID عبارتند از درد شکم، درجه حرارت بالا (تب)، خونریزی غیرطبیعی واژینال و تخلیه واژن. عوارض احتمالی دیگر شامل ناباروری، درد مداوم و افزایش احتمال حاملگی خارج رحمی در حین بارداری است.